Οι θυσίες των παιδιών στον βιβλικό Ισραήλ, την Εγγύς Ανατολή και την κεντρική Μεσόγειο. Θεολογική και αρχαιολογική μελέτη,τηςΧρ. Ι. Παπαναστασοπούλου

 "Ο Πλούταρχος είναι εξαιρετικά περιγραφικός στην αποτύπωση της θυσιαστικής τελετουργίας, καθώς αναφέρει πως η μητέρα του παιδιού έπρεπε να παρευρεθεί στην τελετή χωρίς να κλαίει, ενώ το παιδί θυσιαζόταν με τη συνοδεία δυνατής μουσικής. Πιθανόν, μεταξύ άλλων, η έντονη μουσική να αποτελούσε μέρος του τελετουργικού τυπικού και να χρησίμευε στο να καλυφθούν οι κραυγές των ‘μικρών θυμάτων’, αλλά και προς δημιουργία μιας εκστατικής κατάστασης των συμμετεχόντων. 

Ο Πλούταρχος εδώ παρέχει σαφείς μαρτυρίες πως τα παιδιά θανατώνονταν πριν τοποθετηθούν ενώπιον του αγάλματος του θεού, ενώ ασκεί αρνητική κριτική σε σχέση με την ηθική

πλευρά της πράξης και παρουσιάζει τα γεγονότα με τέτοιον τρόπο ώστε να τονίσει τη σκληρότητα της τελετής. Παράλληλα, είναι πολύ σημαντικό ότι παρέχονται λεπτομέρειες από το κείμενο αυτό που προσθέτουν πληροφορίες στο κείμενο του Διόδωρου, όταν αναφέρεται στα πρόσωπα που αγόραζαν

τα παιδιά. Ειδικότερα, ο Διόδωρος έλεγε ότι είναι μόνον οι πλούσιοι, αλλά ο Πλούταρχος αναφέρει ότι σε αυτή την ενέργεια κατέφευγαν και εκείνοι οι οποίοι δεν είχαν δικά τους παιδιά προκειμένου να θυσιάσουν.

Η προσφορά ενός παιδιού, έστω και με πληρωμή, θα μπορούσε να εντάσσεται μέσα σε ένα πλαίσιο πολιτιστικής και κοινωνικής αντίληψης της εποχής και επιπλέον θα μπορούσε να εξυπηρετεί στο οικογενειακό επίπεδο προκειμένου να ανταποδοθεί η θεϊκή βοήθεια και προστασία προς τους υπόλοιπους απογόνους της κάθε οικογένειας. Με άλλα λόγια, μπροστά στους κινδύνους μιας σοβαρής ασθένειας ή ακόμη και του θανάτου ενός μέλους

της οικογένειας, η αγορά ενός παιδιού, το οποίο θα θυσιαζόταν, αποσκοπούσε στο να υπάρχει ένα θετικό αποτέλεσμα. Επιπλέον, μία τέτοια προσφορά θα είχε ιδιαίτερη σημασία ακόμη και για τα άτεκνα ζευγάρια σε περίπτωση που κάποια γυναίκα είχε επικαλεστεί τον θεό για να μείνει έγκυος ή όταν μετά από προσευχές έμενε έγκυος και ευχαριστούσε τον θεό

προσφέροντάς του το εξαγορασμένο παιδί.

Όσον αφορά στη μουσική και τα μουσικά όργανα που αναφέρονται στον Πλούταρχο, θα μπορούσαν να χρησιμεύουν ώστε να δημιουργήσουν ένα επίπλαστα χαρούμενο τελετουργικό περιβάλλον, όπως θα περίμενε κανείς σε μία περίπτωση που θέλει να ευχαριστήσει τη θεότητα για την αποδοχή του αιτήματός του.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στην αρχαιότητα

υπήρχε η αντίληψη πως, κατά τη διάρκεια της θυσίας ενός έμψυχου όντος, έπρεπε να τηρούνται κάποιες βασικές προϋποθέσεις προκειμένου αυτή η θυσία να γίνει αποδεκτή από τους θεούς. Τέτοιες ιδανικές συνθήκες αποτελούσαν η τήρηση μιας κατάστασης ευωχίας και χαράς από τους συμμετέχοντες καθώς και η ηρεμία του σφαγίου. Σε αντίθετη περίπτωση, η αποδοχή της θυσίας από τον θεό ήταν εκ προοιμίου καταδικασμένη και, ως εκ τούτου, και η επίτευξη του εκάστοτε αιτήματος των θιασωτών του".

Από το βιβλίο: Χρ. Ι. Παπαναστασοπούλου, Οι θυσίες των παιδιών στον βιβλικό Ισραήλ, την Εγγύς Ανατολή και την κεντρική Μεσόγειο. Θεολογική και αρχαιολογική μελέτη, εκδ. Έννοια, Αθήνα 2023.