Κείμενα για μάθημα περί νηστείας, Κάσδαγλης Νίκος

Η σαρακοστή είναι πασχαλινή χαρά. Αν δεν την αποδεχτείς έτσι από την πρώτη εβδομάδα θα έχεις πρόβλημα. Εκνευρισμούς, στερητικά σύνδρομα και είναι και οι πειρασμοί στη γωνία πάντα βέβαια. Σκεφτείτε, βρε παιδιά, μόνο τις ακολουθίες και την σπάνια ομορφία τους! Και μόνο που λες την λέξη σαρακοστή μπαίνεις σε άλλη διαδικασία. Βάζεις προτεραιότητες. Οι λεπτολογίες και τα μικροπράγματα γίνονται ακριβώς αυτό που είναι. Λεπτολογίες και μικροπράγματα. Δίψα για κάτι ανώτερο, πνευματικό σε διακατέχει. Σε ελέγχει και η ομορφιά και η απλότητα όπου υπάρχει. Σε κάνει ταπεινό και σοβαρό χωρίς την καταναγκαστική γαρνιτούρα της κατήφειας.Παραμένεις χαρούμενος και συγκινημένος. Και ο αέρας είναι αγιασμένος! Μυστήρια πράγματα!
(π. Παντελεήμων Κρούσκος)

https://proseuxi.gr/apostolos-kiriakis-tirinis-2024/

Απόδοση σε νεοελληνική ο Απόστολος Κυριακής της Τυρινής
Ο Απόστολος Κυριακής της Τυρινής 17-3-2024 (Ρωμ. ιγ´ 11-ιδ´ 4)

Ἀδελφοί, τώρα ἡ τελικὴ σωτηρία βρίσκεται πιὸ κοντὰ μας παρὰ τότε ποὺ πιστέψαμε. ῾Η νύχτα ὅπου νά ᾿ναι φεύγει, καὶ ἡ μέρα κοντεύει νὰ ᾿ρθεῖ. Γι’ αὐτὸ ἂς πετάξουμε ἀπὸ πάνω μας τὰ ἔργα τοῦ σκότους, κι ἂς φορέσουμε τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. Η διαγωγή μας ἂς εἶναι κόσμια, τέτοια ποὺ ταιριάζει στὸ φῶς. ῍Ας πάψουν τὰ φαγοπότια καὶ τὰ μεθύσια, ἡ ἀσύδοτη κι ἀκόλαστη ζωή, οἱ φιλονικίες κι οἱ φθόνοι. Ντυθεῖτε τὸν Κύριό μας ᾿Ιησοῦ Χριστὸ καὶ μὴν ἀφήνετε τὸν ἁμαρτωλὸ ἑαυτό σας νὰ σᾶς παρασύρει στὴν ἱκανοποίηση τῶν ἐπιθυμιῶν σας. Νὰ δέχεστε ὅποιον ἔχει ἀσθενικὴ πίστη, χωρὶς νὰ ἐπικρίνετε τὶς ἀπόψεις του. Γιὰ παράδειγμα, ἕνας πιστεύει πὼς μπορεῖ νὰ φάει ἀπ’ ὅλα, ἐνῶ κάποιος ἄλλος, ποὺ ἔχει ἀσθενικὴ πίστη, τρώει μόνο χόρτα.

Αὐτὸς ποὺ τρώει ἀπ’ ὅλα, ἂς μὴν περιφρονεῖ ἐκεῖνον ποὺ δὲν τρώει· κι ἐκεῖνος ποὺ δὲν τρώει, ἂς μὴν κατακρίνει ἐκεῖνον ποὺ τρώει, γιατὶ ὁ Θεὸς τὸν ἔχει δεχτεῖ στὴν ἐκκλησία του. Ποιὸς εἶσαι ἐσὺ ποὺ θὰ κρίνεις ἕναν ξένο ὑπηρέτη; Μόνο ὁ Κύριός του μπορεῖ νὰ κρίνει ἂν στέκεται ἢ ὄχι στὴν πίστη του, γιατὶ ὁ Θεὸς ἔχει τὴ δύναμη νὰ τὸν στηρίξει.

https://www.ekklisiaonline.gr/eyaggelia/evangelio-kyriakis-17-martiou-2024-kyriaki-tis-tyrinis/
Ευαγγέλιο Κυριακής, Κατά Ματθαίο ΣΤ'(6) 14-21

Νεοελληνική Απόδοση

Η προσευχή, συγχώρεση
«Γιατί αν αφήσετε στους ανθρώπους παραπτώματα αυτών, θα τα αφήσει και σ’ εσάς ο Πατέρας σας ο ουράνιος.
Αν όμως δεν τα αφήσετε στους ανθρώπους, ούτε ο Πατέρας σας θα αφήσει τα δικά σας παραπτώματα».

Η νηστεία
«Και όταν νηστεύετε, μη γίνεστε όπως οι υποκριτές σκυθρωποί. γιατί αφήνουν άπλυτα τα πρόσωπά τους, για να φανούν στους ανθρώπους πως νηστεύουν. Αλήθεια σας λέω, έχουν πάρει πλήρως το μισθό τους.
Εσύ, όμως, όταν νηστεύεις, άλειψε σαπουνίζοντας το κεφάλι σου και νίψε το πρόσωπό σου,
για να μη φανείς στους ανθρώπους πως νηστεύεις, αλλά στον Πατέρα σου που είναι στα κρυφά. Και ο Πατέρας σου που βλέπει στα κρυφά θα σου αποδώσει».

Θησαυρός στον ουρανό
«Μη θησαυρίζετε για σας θησαυρούς πάνω στη γη, όπου σκόρος και σκουριά τους αφανίζουν και όπου κλέφτες κάνουν διάρρηξη και τους κλέβουν.
Αλλά θησαυρίζετε για σας θησαυρούς στον ουρανό, όπου ούτε σκόρος ούτε σκουριά τους αφανίζουν και όπου κλέφτες δεν κάνουν διάρρηξη ούτε τους κλέβουν.
Γιατί όπου είναι ο θησαυρός σου, εκεί θα είναι και η καρδιά σου».
______________

"Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν, εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ, ἀληθὴς νηστεία, ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις, ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ἀποχή, ἐπιθυμιῶν χωρισμός, καταλαλιᾶς, ψεύδους, καὶ ἐπιορκίας· ἡ τούτων ἔνδεια, νηστεία ἐστίν, ἀληθὴς καὶ εὐπρόσδεκτος"

ΕΡΜΗΝΕΙΑ
"Ας νηστέψουμε μια αποδεκτή νηστεία, ευάρεστη στον Κύριο, μια αληθινή νηστεία, η οποία είναι η απόρριψη των κακών, η εγκράτεια της γλώσσας, η αποφυγή του θυμού, ο διαχωρισμός από τις επιθυμίες, η αποφυγή της κακολογίας, του ψεύδους και της ψευδορκίας· η έλλειψη αυτών είναι νηστεία, αληθινή και ευπρόσδεκτη."
____________
1.Ερωτήματα κατανόησης και σύντομης ανάπτυξης στον Απόστολο:
• Ποιο είναι το μήνυμα του αποσπάσματος στους χριστιανούς;
• Πώς περιγράφει ο απόστολος Παύλος τη διαγωγή που αρμόζει στους χριστιανούς;
• Πώς μπορούμε να "ντυθούμε τον Κύριο Ιησού Χριστό";
• Πώς οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε τους χριστιανούς με "ασθενική πίστη";
• Ποιος είναι ο μόνος αρμόδιος να κρίνει εάν ένας χριστιανός στέκεται στην πίστη του;

2.Ερωτήσεις κατανόησης για Ευαγγέλιο:
• Ποια είναι η προϋπόθεση για να συγχωρήσει ο Θεός τις αμαρτίες μας;
• Πώς οφείλουμε να εμφανιζόμαστε όταν νηστεύουμε;
• Γιατί δεν πρέπει να θησαυρίζουμε υλικά αγαθά;
• Πού οφείλουμε να εστιάζουμε την προσοχή μας;
• Πώς σχετίζεται η νηστεία με την υποκρισία;
• Πώς ο Θεός ανταμείβει εκείνους που νηστεύουν με ειλικρίνεια;

3.Ερωτήσεις Κατανόησης στο: Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν,
   - Ποια είναι τα στοιχεία που συνθέτουν την "αληθή νηστεία" σύμφωνα με το κείμενο;
   - Τι σημαίνει "εγκράτεια γλώσσης" και πώς μπορεί να εφαρμοστεί στην καθημερινή ζωή;
   - Πώς ορίζεται η "νηστεία ευπρόσδεκτος" στο τέλος του κειμένου

Μητροπολίτης Διοκλείας Κάλλιστος Ware, από τον σταυρό στην Ανάσταση, Σελ. 28-31

"...Ἡ ζωή παίρνει νόημα μόνο στο φως της Ανάστασης"

Αυτή η αίσθηση της αναστάσιμης χαράς, που περιγράφεται τόσο ζωντανά από τον επίσκοπο Νικόλαο, διαμορφώνει τη βάση όλης της λατρείας της Ορθόδοξης Εκκλησίας· είναι η μία και μοναδική βάση της χριστιανικής ζωής και της ελπίδας μας. Ωστόσο, για να βιώσουμε όλη τη δύναμη της πασχαλινής χαράς, χρειάζεται να περάσουμε από μία περίοδο προετοιμασίας. «Περιμέναμε», λέει ο επίσκοπος Νικόλαος, «και επιτέλους οι προσδοκίες μας εκπληρώθηκαν». Δίχως αυτή την αναμονή, χωρίς αυτήν τη γεμάτη προσδοκία προετοιμασία, χάνεται το βαθύτερο νόημα του εορτασμού του Πάσχα. Γι' αυτό, πριν από την εορτή του Πάσχα, υφίσταται μια μακρά περίοδος προπαρασκευής με μετάνοια και νηστεία, που απλώνεται, στη σημερινή Ορθόδοξη πρακτική, σε περισσότερες από δέκα εβδομάδες. Στην αρχή υπάρχουν είκοσι δύο ημέρες (τέσσερις διαδοχικές Κυριακές) μιας προκαταρκτικής δοκιμασίας· κατόπιν ακολουθούν οι έξι εβδομάδες ή σαράντα ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής· και τελικά η Μεγάλη Εβδομάδα. Για να εξισορροπήσει Από το Σταυρό στην Ανάσταση η Εκκλησία τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της Μεγάλης Εβδομάδας, μετά το Πάσχα ακολουθεί μια αντίστοιχη περίοδος πενήντα ημερών, μια περίοδος ευχαριστίας, που ολοκληρώνεται με την Πεντηκοστή.

Καθεμιά από αυτές τις περιόδους διαθέτει το δικό της λειτουργικό βιβλίο. Για την περίοδο της προετοιμασίας υπάρχει το «Τριώδιον» ή το «Βιβλίο των Τριών Ωδών». Για την εποχή της ευχαριστίας υπάρχει το «Πεντηκοστάριον»,
Τι βρίσκουμε, λοιπόν, σ' αυτό το βιβλίο προ ετοιμασίας που αποκαλούμε Τριώδιο; Μπορεί πολύ συνοπτικά να περιγραφεί ως το βιβλίο της νηστείας. Όπως ακριβώς οι υιοί Ισραήλ έφαγαν «άρτον κακώσεως» (Δευτερ. 16:3)* για να προετοιμαστούν για το Πάσχα-Διάβαση, έτσι και οι Χριστιανοί προετοιμάζονται να εορτάσουν το Καινό Πάσχα νηστεύοντας. Αλλά τι σημαίνει η λέξη «νηστεία»; Εδώ χρειάζεται τεράστια προσοχή, για να υπάρξει η κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στο εξωτερικό και στο εσωτερικό πεδίο. Στο εξωτερικό πεδίο νηστεία σημαίνει αποχή από την τροφή και το ποτό και χωρίς μια τέτοια αντικειμενική αποχή δεν μπορεί να υπάρξει πλήρης και αληθινή νηστεία· όμως οι κανόνες αποχής από το φαγητό και το ποτό δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως αυτοσκοπός. επειδή η ασκητική νηστεία διαθέτει επίσης έναν εσωτερικό και αθέατο σκοπό. Το ανθρώπινο
πρόσωπο αποτελεί μια ενότητα σώματος και ψυχής, «εξ αοράτου τε και ορατής με ζώον συμπήξαι φύσεως», σύμφωνα με τις λέξεις του σαν αυτές φύσεις. Η τάση να υπερτονίζουμε τους εξωτερικούς κανόνες, όσον αφορά την τροφή. με ένα δικανικό τρόπο, ή η αντίθετη τάση, να περιφρονούμε δηλ. αυτούς τους κανόνες ως ξεπερασμένους και περιττούς, είναι και οι δύο θλιβερές ως προδοσία της αληθινής Ορθοδοξίας. Και στις δύο περιπτώσεις, η σωστή ισορροπία ανάμεσα στο εξωτερικό και στο εσωτερικό πεδίο εξασθενεί..

*ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ 16:3 TGV
[3] Με το γεύμα το Πάσχα δεν θα τρώτε ψωμί φτιαγμένο με προζύμι. Εφτά μέρες θα τρώτε άζυμο ψωμί, το ψωμί της θλίψης, όπως τότε που βγήκατε με βιάση από την Αίγυπτο. Έτσι θα θυμόσαστε σ’ όλη σας τη ζωή την ημέρα της εξόδου σας από την Αίγυπτο.
___________
ΗΣΑΪΑΣ 58:3-8 TGV
[3] Λένε όμως, “για ποιο λόγο να κάνουμε νηστεία, αφού εσύ δεν το βλέπεις; Και γιατί να ταλαιπωρούμαστε, αφού εσύ σ’ αυτό δε δίνεις προσοχή;”» [4] Κι ο Κύριος απαντάει: «Εσείς τη μέρα που νηστεύετε παλεύετε για τα συμφέροντά σας, και βασανίζετε όλους αυτούς που σας δουλεύουν. Νηστεύετε και ταυτόχρονα μαλώνετε και φιλονικείτε, χτυπάτε ο ένας τον άλλο με γροθιές. Μ’ αυτό τον τρόπο που νηστεύετε, δεν πρόκειται να εισακουστεί η προσευχή σας. [5] Η νηστεία, όπως εγώ τη θέλω, δεν είναι να κακουχείστε για μια μέρα, και το κεφάλι κάτω να το σκύβετε, καθώς το βούρλο, με ρούχα πένθιμα να κάθεστε στη στάχτη. Νηστεία το λέτε εσείς αυτό, μέρα αρεστή σ’ εμένα, τον Κύριο; [6] Η νηστεία που θέλω εγώ είν’ ετούτη: Να σπάτε των αδικημένων τα δεσμά, να λύνετε τα φορτία που τους βαραίνουν, τους καταπιεσμένους ν’ απελευθερώνετε και να συντρίβετε κάθε ζυγό. [7] Νηστεία είναι με τον πεινασμένο το ψωμί σας να μοιράζεστε, τον άστεγο να φέρνετε στο σπίτι, αν κάποιον βλέπετε γυμνόν με ρούχα να τον ντύνετε και τη βοήθεια στο συνάνθρωπό σας να μην την αρνιέστε. [8] Τότε θα λάμψετε σαν της αυγής το φως και οι πληγές σας πολύ γρήγορα θα γιατρευτούν· η δικαιοσύνη μπροστά σας θα βαδίζει και θα ’χετε τη δόξα μου για οπισθοφυλακή.

1. Ποιο λάθος κάνουν οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της νηστείας σύμφωνα με τον Ησαΐα και πώς αντιδρά ο Κύριος σε αυτό;
2. Ποια είναι η παράδοξη συμπεριφορά που περιγράφεται κατά τη διάρκεια της νηστείας και πώς επηρεάζει την προσευχή των ανθρώπων;
3. Ποια είδη συμπεριφοράς απορρίπτει ο Κύριος ως μέρος της αληθινής νηστείας και ποιος είναι ο σκοπός της νηστείας που Εκείνος θεωρεί αποδεκτή;
4. Πώς περιγράφεται η νηστεία που επιθυμεί ο Κύριος και ποιες είναι οι συγκεκριμένες ενέργειες που προτρέπει ο Ησαΐας τους πιστούς να πραγματοποιήσουν;
5. Ποια είναι η υπόσχεση του Κυρίου για όσους ακολουθούν την αληθινή νηστεία σύμφωνα με το όραμα του Ησαΐα;

1. Πώς περιγράφει ο Ησαΐας τη συμπεριφορά του λαού κατά τη διάρκεια της νηστείας και γιατί αυτό το είδος νηστείας δεν είναι αρεστό στον Κύριο;
2. Τι διαφορές υπάρχουν ανάμεσα στη νηστεία που πρακτικάρεται από τον λαό και την νηστεία που θέλει ο Κύριος σύμφωνα με τον Ησαΐα;
3. Ποιες συγκεκριμένες πράξεις καλεί ο Ησαΐας τον λαό να εκτελέσει ως μέρος της αληθινής νηστείας;
4. Πώς περιγράφεται η ανταμοιβή για όσους ακολουθούν την αληθινή νηστεία, όπως την ορίζει ο Ησαΐας;
5. Πώς συνδέεται η δικαιοσύνη και η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο με την αληθινή νηστεία στο κείμενο του Ησαΐα;
____________
Νηστεύοντες αδελφοί σωματικώς, νηστεύσωμεν και πνευματικώς,
λύσωμεν πάντα σύνδεσμον αδικίας, διαρρήξωμεν στραγγαλιάς βιαίων συναλλαγ- μάτων.
πάσαν συγγραφήν άδικον διασπάσωμεν, δώσωμεν πεινώσιν άρτον,
και πτωχούς αστέγους εισαγάγωμεν εις οίκους,
ίνα λάβωμεν παρά Χριστού του Θεού το μέγα έλεος 12.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ
Αδελφοί, όπως νηστεύουμε σωματικά, ας νηστέψουμε και πνευματικά.
Ας λύσουμε κάθε δεσμό αδικίας, ας σπάσουμε τα δεσμά της βίαιης καταπίεσης.
Ας διαλύσουμε κάθε άδικο συμβόλαιο, ας δώσουμε ψωμί στους πεινασμένους,
και ας φέρουμε τους άστεγους φτωχούς στα σπίτια μας,
για να λάβουμε από τον Χριστό τον Θεό το μέγα έλεος.
_____________
Όταν εμείς βρισκόμαστε σε κατάσταση αποχής, θα πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου την παραίνεση του αποστόλου Παύλου να μην καταδικάζουμε όσους δεν νηστεύουν τόσο αυστηρά: «και ο μη εσθίων τον εσθίοντα μη κρινέτω» (Ρωμ. 14:3). Να θυμόμαστε επίσης την καταδίκη από τον Χριστό της εξωτερικής επίδειξης στην προσευχή, στη νηστεία ή στην ελεημοσύνη
(Ματθ. 6:1-18). Και τα δύο αυτά αγιογραφικά χωρία αναφέρονται συχνά στο Τριώδιο:

Βλέπε, ψυχή μου, νηστεύεις; τον πλησίον σου μη αθέτει
βρωμάτων απέχη; τον αδελφόν σου μη κατακρίνης...
Δεύτε εκκαθάρωμεν εαυτούς, εν ελεημοσύναις και οικτιρμοίς πενήτων.
μη σαλπίζοντες, μη δημοσιεύοντες ημών την ευποιίαν·
μη επιγνώτω η αριστερά της δεξιάς το έργον· μη σκορπίση η κενοδοξία τον καρπόν της ελεημοσύνης
αλλ' εν κρυπτώ τω τα κρυπτά ειδότι κράξωμεν· Πάτερ, άφες τα παραπτώματα ημών, ως φιλάνθρωπος

ερμηνεία:

Ψυχή μου, ρώτησε τον εαυτό σου: Νηστεύεις όντως; Μήπως αδικείς τον πλησίον σου;
Απέχεις από τροφές; Μήπως κατακρίνεις τον αδελφό σου;
Ας καθαριστούμε με ελεημοσύνες και οίκτο προς τους φτωχούς.
Μη σαλπίζεις, μη διαλαλείς την καλοσύνη σου.
Μη αφήνει η αριστερή σου χείρα να γνωρίζει τι κάνει η δεξιά. Μη σκορπάει η ματαιοδοξία τον καρπό της ελεημοσύνης.
Ας φωνάξουμε κρυφά προς τον Θεό που βλέπει τα κρυφά: «Πάτερ, άφες τα παραπτώματά μας, όπως εσύ είσαι φιλάνθρωπος».
____________
Κάλλιστος Ware, σελ. 37-41

Η νηστεία δεν είναι απλώς θέμα δίαιτας. Είναι θέμα ηθικής και ταυτόχρονα σωματικής τάξεως. Η αληθινή νηστεία πρέπει να επιδρά στην καρδιά και στη θέληση· είναι μια επιστροφή στον Θεό. μια επιστροφή όπως αυτή του Ασώτου στο σπίτι του Πατέρα. Σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, σημαίνει «αποχή όχι μόνο από την τροφή, αλλά και από τις αμαρτίες». «Η νηστεία», συνεχίζει, «πρέπει να μην τηρείται μόνο με το στόμα αλλά και με τα μάτια, τα αυτιά, τα πόδια, τα χέρια και όλα τα μέλη του σώματος» το μάτι πρέπει να απέχει από ακάθαρτες εικό νες, το αυτί από κακόβουλα κουτσομπολιάς, του χέρια από άδικες πράξεις. Είναι ανώφελο να νηστεύει κανείς από την τροφή, διαμαρτύρεται ο άγιος Βασίλειος, και όμως να παραδίνεται σε σκληρή κριτική και συκοφαντία: «Δεν τρώτε κρέας, αλλά καταβροχθίζετε τον αδελφό σας»

Η εσωτερική σημασία της νηστείας συνο- ψίζεται κατά τον καλύτερο τρόπο στις τρεις λέξεις: προσευχή, νηστεία, ελεημοσύνη. Αν η νηστεία μας χωριστεί από την προσευχή και
από τη λήψη των αγίων Μυστηρίων, και αν δεν συνοδεύεται από πράξεις αγάπης, τότε Ψήνεται φαρισαϊκή ή ακόμα και δαιμονική....

Η νηστεία, λοιπόν, δεν έχει αξία, ή είναι ακόμη και επιβλαβής, όταν δεν συνδυάζεταιμε την προσευχή. Στα Ευαγγέλια, ο διάβολος αποβάλλεται όχι μόνο με τη νηστεία, αλλα «εν προσευχή και νηστεία» (Ματθ. 17:21· Μάρκ 9:29)· και για τους πρώτους χριστιανούς λέγεται, ότι όχι μόνο νήστευαν, αλλά ότι «νήστευαν και προσεύχονταν» (βλ. Πράξ. 13:3- 14:23). Και στις δύο Διαθήκες, την Παλαιά και την Καινή η νηστεία δεν θεωρείται ως αυτοσκοπός, αλλά ως βοήθεια για μια εντονότερη και θερμότερη προσευχή, ως προετοιμασία για αποφασιστικό αγώνα ή για άμεση συνάντηση με τον Θεό. Έτσι η σαρανταήμερη νηστεία του Κυρίου στην έρημο ήταν η άμεση προετοιμασία για το δημόσιο λειτούργημά Του (Ματθ. 4:1-11). Όταν ο Μωυσής νήστεψε στο όρος Σινά (Εξοδ. 34:28) και ο Ηλίας στο όρος Χωρήβ (Γ΄ Βασιλ. 19:8- 12), η νηστεία τους, και στις δύο περιπτώσεις, συνδέθηκε με μία θεοφάνια.....

ανέκαθεν ο σκοπός της ασκητικής νηστείας: να μας επιτρέψει, σύμφωνα με το Τριώδιο, να πλησιάσουμε το όρος της προσευχής: «Νηστεία προβάλλοντες τω των ευχών όρει και ημείς, καρδία καθαρά, ίδωμεν Θεόν...».

Η προσευχή και η νηστεία πρέπει με τη σειρά τους να συνοδεύονται από την ελεημοσύνη - από την αγάπη προς τους άλλους που να εκφράζεται με πρακτική μορφή, με έργα συμπάθειας και συγχώρησης. Οκτώ μέρες πριν το άνοιγμα της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, την Κυριακή της Απόκρεω, η ευαγγελική περικοπή είναι η παραβολή των προβάτων και των εριφίων [της Κρίσεως] (Ματθ. 25:31-46), υπενθυμίζοντάς μας ότι το κριτήριο της μέλλουσας Κρίσης δεν θα είναι η αυστηρότητα με την οποία νηστέψαμε αλλά πόσο βοηθήσαμε αυτούς που είχαν ανάγκη. Με τα λόγια του Τριωδίου:

Τας του Κυρίου γνόντες εντολάς, ούτω πο- λιτευθώμεν·
πεινώντας διαθρέψωμεν, διψώντας ποτίσωμεν. γυμνούς περιβαλώμεθα, ξένους συνεισάγωμεν. ασθενούντας. και τους εν φυλακή, επισκεψώμεθα.ίνα είπη και προς ημάς, ο μέλλων κρίναι πάσαν την γην Δεύτε οι ευλογημένοι του Πατρός μου, κληρονομήσατε την ητοιμασμένην υμίν Βασιλείαν

Ερμηνεία:
Γνωρίζοντας τις εντολές του Κυρίου, ας ζήσουμε κατά αυτόν τον τρόπο: ας τρέφουμε τους πεινασμένους, ας ποτίζουμε τους διψασμένους, ας ντύνουμε τους γυμνούς, ας φιλοξενούμε τους ξένους, ας επισκεπτόμαστε τους ασθενείς και τους φυλακισμένους, ώστε Όποιος θα κρίνει όλη τη γη να μας πει και σε εμάς, "Ελάτε εσείς οι ευλογημένοι του Πατέρα μου, κληρονομήστε τη βασιλεία που σας έχει ετοιμαστεί".
_____
Καλλιστος Ware, σελ.44-45

Νηστεύοντες αδελφοί σωματικώς, νηστεύσωμεν και πνευματικώς,
λύσωμεν πάντα σύνδεσμον αδικίας, διαρρήξωμεν στραγγαλιάς βιαίων συναλλαγμάτων,
πάσαν συγγραφήν άδικον διασπάσωμεν, δώσωμεν πεινώσιν άρτον,
και πτωχούς αστέγους εισαγάγωμεν εις οί- κους,
ίνα λάβωμεν παρά Χριστού του Θεού το μέγα έλεος 12.

Ερμηνεία:
Νηστεύοντας, αδέρφια, με το σώμα, ας νηστέψουμε και πνευματικά,
ας λύσουμε κάθε δεσμό αδικίας, ας σκιστούν οι βρόχοι των βίαιων συναλλαγών,
ας καταργήσουμε κάθε άδικη συμφωνία, ας δώσουμε ψωμί στους πεινασμένους,
και ας φιλοξενήσουμε στα σπίτια μας τους φτωχούς και άστεγους,
ώστε να λάβουμε το μεγάλο έλεος από τον Χριστό, τον Θεό.

Όταν εμείς βρισκόμαστε σε κατάσταση αποχής, θα πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου την παραίνεση του αποστόλου Παύλου να μην και ταδικάζουμε όσους δεν νηστεύουν τόσο αυστηρά: «και ο μη εσθίων τον εσθίοντα μη κρινέτω» (Ρωμ. 14:3). Να θυμόμαστε επίσης την κατα- δίκη από τον Χριστό της εξωτερικής επίδειξης στην προσευχή, στη νηστεία ή στην ελεημοσύνη
(Ματθ. 6:1-18). Και τα δύο αυτά αγιογραφικά χωρία αναφέρονται συχνά στο Τριώδιο:

Βλέπε, ψυχή μου, νηστεύεις; τον πλησίον σου μη αθέτει
βρωμάτων απέχη; τον αδελφόν σου μη κα- τακρίνης...
Δεύτε εκκαθάρωμεν εαυτούς, εν ελεημοσύναις και οικτιρμοίς πενήτων,
μη σαλπίζοντες, μη δημοσιεύοντες ημών την ευποιίαν·
μη επιγνώτω η αριστερά της δεξιάς το έργον·
μη σκορπίση η κενοδοξία τον καρπόν της ελεημοσύνης·
αλλ' εν κρυπτώ τω τα κρυπτά ειδότι κράξωμεν· Πάτερ, άφες τα παραπτώματα ημών, ως φιλάνθρωπος 13.

Ερμηνεία:
Κοίταξε, ψυχή μου, νηστεύεις; Μην αγνοείς τον συνάνθρωπό σου.
Απέχεις από τα φαγητά; Μην καταδικάζεις τον αδελφό σου...
Ας καθαριστούμε, προσφέροντας ελεημοσύνες και δείχνοντας συμπόνια στους φτωχούς,
μην ανακοινώνοντας με σάλπιγγες, μην κάνοντας δημόσια τις καλές μας πράξεις·
ας μην γνωρίζει το αριστερο χέρι τι κάνει το δεξί·
μην αφήνεις τη ματαιοδοξία να διασπείρει τον καρπό της ελεημοσύνης·
αλλά στα κρυφά, προς Εκείνον που βλέπει τα κρυφά, ας φωνάξουμε: Πατέρα, συγχώρεσε τις παραβάσεις μας, ως φιλάνθρωπος.
__________
Κάλλιστος Ware, σελ. 59-60

Οι ύμνοι της Κυριακής της Ορθοδοξίας και θιστούν σαφές ότι επειδή ο Χριστός ανέλαβε ένα αληθινό, υλικό σώμα, έγινε δυνατό και όντως, ουσιαστικό να απεικονίζεται το πρό- σωπό Του στις ιερές εικόνες, χρησιμοποιώντας υλικά όπως το ξύλο και το χρώμα...

Αυτή η επιβεβαίωση των πνευματοφόρων δυνατοτήτων της υλικής δημιουργίας αποτε- λεί ένα σταθερό θέμα κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Την πρώτη Κυρια κή, η Εκκλησία μάς υπενθυμίζει το φυσικό χαρακτήρα της Σάρκωσης του Χριστού, την υλική πραγματικότητα των ιερών εικόνων και την ορατή. αισθητή ομορφιά της Εκκλησίας. Τη δεύτερη Κυριακή μνημονεύουμε τον Γρηγόριο τον Παλαμά (1296-1359), ο οποίος δίδασκε ότι όλη η δημιουργία διασχίζεται και διαποτίζεται από τις ενέργειες του Θεού, και ότι ακόμα και στην παρούσα ζωή αυτή η θεία δόξα μπορεί να γίνει αντιληπτή μέσα από τα σωματικά μας μάτια, αρκεί το σώμα μας να έχει γίνει πνευματικό με τη χάρη του Θεού. Την τρίτη Κυριακή προσκυνούμε το υλικό ξύλο του Σταυρού. Την έκτη Κυριακή ευλογούμε τους υλικούς κλάδους των φοινίκων. Την Τετάρτη της Μεγάλης Εβδομάδας σφραγιζόμαστε με το υλικό λάδι στο μυστήριο του Ευχελαίου. Τη Μεγάλη Πέμπτη ενθυμούμαστε το πώς ο Χριστός στο Μυστικό Δείπνο ευλόγησε το υλικό ψωμί και το κρασί, μεταμορφώνοντάς τα σε Σώμα Του και Αίμα Του.
___________
ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ.
Ὅλες οἱ θρησκεῖες ἔχουν νηστεῖες στὸ τυπικό τους, οἱ περισσότερες γιὰ λόγους <καθαρισμοῦ> ἐν ὀψει ἑνὸς θαυμαστοῦ γεγονότος (βλ. νηστεία μυστῶν στὰ Ἐλευσίνια πρὶν τὴν μεγάλη νύχτα τῆς Ἐποπτείας δηλ.τῆς ΟΡΑΣΗΣ τοῦ Ἀοράτου Κόσμου).
Στὸν χριστιανισμὸ ὅμως ἡ νηστεία (ἐκ τοῦ νῆστις=πεινασμένος) ἔχει μιὰ ἐπιπλέον σημασία:
νὰ ΜΟΙΡΑΣΟΥΜΕ  τὴν τροφή μας μέ τοὺς φτωχοὺς καὶ ὅσους ἔχουν ἀνάγκη. ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΒΙΒΛΙΚΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΚΗ ΝΗΣΤΕΙΑ.
Δότε αὐτοῖς ὑμεῖς φαγεῖν=Δῶστε τους ἐσεῖς νὰ φᾶνε (Μτ.14,16)
ΚΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ.